Jezelf conformeren ....

Peer presure, reclame, erbij willen horen… allemaal oorzaken om je te conformeren aan hoe je denkt dat je zou moeten zijn. Ben je eigenlijk wel ooit helemaal jezelf? En is het erg om niet jezelf te zijn. Op een forum waar ik regelmatig meeschrijf ontstond een discussie in hoeverre je je identiteit laat bepalen door wat daar de tendens is. Een hevige, soms pittig gevoerd, discussie was het gevolg. Het is een boeiend proces vind ik zelf. Je wordt altijd beinvloedt door je omgeving. Je bent niet een op zichzelf staand losstaand iets. Zoals er bij het gedrag en opgroeien van een kind de nature/nurture discussie is, zo is die op allerlei vlakken door te trekken. Vraag is alleen hoe bewust je je ervan bent en hoe sterk iets wel of niet bij je past.

Meegaan om het meegaan of om erbij te horen lijkt nogal krampachtig. Ik herinner me dat ik als klein meisje een keer naar een zomerkamp was en een vriendinnetje gaf commentaar op mijn kleding. Dit was niet het type kleding dat de rest droeg en daarom was het eigenlijk niet gepast. Ik was daar helemaal niet zo mee bezig en vroeg haar of het mooi was. Zij vond dat maar een onzinnige vraag. Het ging er niet om wat mooi was, het ging erom wat gepast was. En mijn kleding was niet gepast omdat de rest het niet droeg en daarom zou ik uit de groep kunnen vallen. Een wereld die tot op dat moment nog niet aan mij getoond was ging voor mij open. Ik realiseerde me opeens dat het er niet (alleen) om ging of mensen me aardig of grappig ofzo vonden, mijn uiterlijk en kledingkeuzes speelden ook een rol. En ook “poeh, blijkbaar is erbij horen belangrijk” en zo nog wat inzichten.

Ik ben enig kind en mede daardoor van jongstuit gewend geweest om zelf eigen plan te trekken. Ik kan het goed met mezelf vinden en heb een groot verantwoordelijkheidsbesef. Alleen zijn is voor mij niet iets moeilijks of zo. Ik ben dat van jongst af aan gewend. Alleen zijn hoeft dus zeker niet eenzaam te zijn. Vanuit dat solistische heb ik dus ook nooit zo, althans niet op die manier, de behoefte gevoeld om erbij te horen. Dus voor mij was dat ene gesprekje over kleding een hele openbaring. Ik heb weleens een jaartje in een klas gezeten waarin ik gepest werd, maar gelukkig nam dat geen heel erge vormen aan en gelukkig had het geen grote gevolgen voor mij. Ik kon me eroverheen zetten, kreeg in een latere klas wel aansluiting en had ook voor de rest voldoende aansluiting en eigenwaarde waardoor het denk ik niet beklijfde. Toch ken ik ook het gevoel van onzekerheid wel. Als kind was het zo vanzelfsprekend je eigen weg te volgen, in de pubertijd was dit een herontdekking. En mijn ervaring is dat dit in belangrijke nieuwe levensfases een nieuwe herontdekking kan zijn. Aan wie kan je jezelf spiegelen? Hoe wil je je leven leiden? Allemaal keuzes.

Als echtgenote en later als moeder heb ik mezelf ook herontdekt. Dat was een zoektocht. Voordat ik moeder werd realiseerde ik me dat niet dat ik er niet alleen een pleegkindje bij kreeg, maar dat ik ook een nieuwe persoon zou worden. Ja natuurlijk ben ik nog steeds ik, maar er vond wel een heroverweging van waarden plaats. En die heroverweging maakte dat ik andere keuzes en nuances legde en nu op bepaalde vlakken een andere weg ben gaan bewandelen.
Ik vind dat iets heel moois. Ik zie het als waardevolle groei en hoop dat ik in de loop van de jaren open blijf staan mezelf te herontdekken en daarmee open tet blijven staan voor andere mensen en andere ideeën en denkbeelden. Het verrijkt mij, het verrijkt mijn gezin en hopelijk ook anderen in mijn omgeving.

Deels is het overigens ook een terugkeren naar mijn ‘roots’. Niet zozeer vanuit afkomst maar meer vanuit vroegere idealen waar nu weer op teruggegrepen wordt. Blijkbaar had ik het niet zo verkeerd, paste sommige zaken al goed en had ik me in de loop van de jaren toch meer geconformeerd dan ik me eigenlijk gerealiseerd had.

Een heel tekenend voorbeeld is mijn neuspiercing. Die heb ik als puber laten plaatsen om een belangrijke keuze in mijn leven te markeren. Ik kreeg tegenstand van de mensen die destijds het meest belangrijk voor mij waren, omdat ze dat niet konden begrijpen. Ik heb toch doorgezet en dat was iets goed voor mij. Naar een paar jaar heb ik hem verwijderd omdat het niet representatief zou zijn en ik “carrière” wilde maken. Al die jaren niet gemist en op mijn 30e toch weer laten plaatsen. Die neuspiercing hoort bij mij. En weet je wat … die bloemetjesschoenen ook … Ik werk in een tamelijk conservatieve omgeving dus mijn collega’s moesten wel even wennen dat ik niet in pak aankwam maar in spijkerbroek, gympen en met neuspiercing. Inmiddels zijn ze eraan gewend en is het helemaal prima. Wanneer ik representatief moet zijn ben ik dat, maar het “confectiepak” waarin ik me moest hijsen om maar te conformeren trek ik niet meer aan. Het grappige is dat mensen me nu meer zijn gaan waarderen om mijn inhoudelijke inbreng en als meer authentiek zien. En weet je wat … ik denk dat ze gelijk hebben. Uiteindelijk wordt het gewaardeerd en is dat iets moois. Hopelijk inspireert het een ander om ook zo authentiek mogelijk te zijn.

Tegelijkertijd is dat ook direct mijn valkuil. Ik kan in belangrijke relaties niet meer faken. Ik wil of een echte kwalitatieve relatie met je, of niet. Maar alleen maar koetjes en kalfjes en gemis aan oprechte betrokkenheid en voorwaardelijkheid daar heb ik gewoon geen trek (meer) in. Ik kan het niet meer opbrengen om mezelf maar te conformeren omwille van een relatie. Althans niet als het mijn kernwaarden raakt. En dat is heel mooi want daardoor kan ik trouw aan mezelf zijn, maar ook heel moeilijk want bepaalde belangrijke relaties komen daardoor wel onder druk te staan. Ik realiseer me dat die relaties van beginne al niet goed waren … maar toch. Eenvoudig is dat niet.
 
In hoeverre conformeer jij je? Kun jij jezelf zijn en durf je dat ook? En wat voor invloed heeft dat op je relaties?